Auteur: Frans Willem Verbaas Soort boek: (theologische) Roman Uitgever: Mozaïek Utrecht 2023 Omvang: 317 pagina’s
In de historische roman Suster Bertken weet Frans Willem Verbaas een mooi tijdsbeeld te creëren en het mysterie dat rond deze kluizenares hangt fictief te ontrafelen. Het brengt haar terug tot menselijke proporties, ook een heilige is een mens. De wereld, zoals zij die meemaakt vanuit de kluis is wat mij betreft goed getroffen. Het geeft ook inzicht in het ‘gedoe’ met biechtvaders, een eerzuchtige pastoor, haar vader, die enerzijds een eerbiedwaardig kannunik, priester, was maar anderzijds een vrouw had, naar de hoeren ging en zich aan jonge meisjes vergreep. Het geeft ook een inkijkje in theologische stromingen die in die tijd leefden, ook de jonge Erasmus komt er in voor. Verder de Hoekse en Kabeljouwse twisten. Vanuit het perspectief van Suster Bertken in haar laatste levensjaren krijgt alles gestalte. Mooi gedaan. Geloofwaardig wel. Ik vond het af en toe wel wat lang uitgesponnen, maar heb het geboeid gelezen. Jammer dat de achterflap het verhaaltje terugbrengt tot een strijd tussen de eerzuchtige pastoor Palinck en zuster Bertha. Die had wat mij betreft sowieso wat bondiger kunnen zijn Het boek geeft ook een kijkje achter de katholieke schermen en in de kracht van ‘spiritualiteit’.
‘De pantoum heeft mij bevrijd’ boekje van 32 blz met 20 pantoums. En je leert ook pantoums maken komt uit 27-04-2024 auteur: Thijs Hanrath
Alvast de voorpagina (zie boven) en de achterflap:
Waar gaat dit boekje over?
Ik verbleef vlak na de corona-crisis een kleine twee maanden in Callosa in Spanje als ‘artist in residence’ in een prachtig antiek huis met drie verdiepingen en een dakterras. Dit was mogelijk gemaakt door de FCKD: Fundación Cultural Knecht-Drenth. Ik wilde er een boek schrijven, maar liep vast. Van de weeromstuit ben ik pantoums gaan maken. Elke dag. Ook op locatie, dat gaf soulaas. Ergens op een bankje, de omgeving in je opnemen en luisteren naar wat er in je omgaat. Achteraf hebben de pantoums mij laten zien, waar ik mee bezig was. In dit boekje vind je er 20 en leer je ze ook zelf maken. Je hoeft geen groot dichter of schrijver te zijn. Iedereen kan ze creëren. Al doende leer je er de mogelijkheden van ontdekken. Ruim een maand geleden dacht ik: leuk om er een boekje van te maken voor de vrijmarkt met een workshop erbij. Het is gelukt: de kracht van de deadline.
Auteur: Rinske Bouwman (Nederland) Soort boek: Roman Uitgever: Uitgeverij Orlando, januari 2024 Omvang: 192 pagina’s
In de debuutroman van Rinske Bouwman, een soort eelt, gaat het over een meisje Sarlag, met Nederlandse ouders, die als ze nog maar een paar maanden is in Mogolië gaan wonen. Daar groeit ze op met haar broerje Yul. Ze gaat terug naar Nederland vind werk in de vriesafdeling van de Dirk in Utrecht, leert een vriendje kennen, maar blijft hangen in wat er gebeurt is in Mongolië. Haar vader en broer hebben een ongeluk gehad. Ze gaat terug naar Mongolië. Totdat erover gepraat kan worden. Dat is eigenlijk het proces dat op absurdistische wijze in dit boek afspeelt. In scenes in Utrecht en in Mongolië. Het doet mij af en toe ook wel aan de Rhinoceros van Ionesco denken. In Sarlag vindt ook een bepaalde gedaanteverandering plaats. Die ingezet wordt met: En toen gebeurde het: ik ontspande. Ik trok de conclusie: achteraf dingen willen heeft geen zin. Zo ziet ze zich uiteindelijk in de spiegel van de winkelruit van Dirk van de Broek: ‘ze is het echt’
Wie ze dan ‘echt’ is daar zou je haar boek dan nog eens goed over moeten nalezen. Maar dat heb ik dan niet meer gedaan. Ik vond het ook wel weer genoeg zo 😉 Gaat het over rouwverwerking…(?)
Het is op een bepaalde manier wel boeiend geschreven, van allerlei werkelijkheden worden met elkaar verweven. Het blijft op een bepaalde manier ook wel wat ‘afstandelijk’ nergens wordt heel erg diep op in gegaan. Korte zinnentje als bijvoorbeeld:’De dag daarna vroeg Kalle of ik Mongolië miste. Ik zei dat ik dat een domme vraag vond. Hij vroeg of ik zijn vriendinnetje wilde zijn. Ik zei: ‘Oké’.’ Die zinnetjes sturen wel het verhaal. Het verhaal zit goed in elkaar.
Ik heb afgelopen weekend vanaf vrijdag 14.00 uur- zondag 12.00 (16-18 februari 2024) in het Koos Vorrink huis in Lage Vuursche een ‘workshop’ : ‘Neem je koffer mee …’ gevolgd. Dit onder leiding van Anneke Sarolea-Hoekstra & Grigori Sarolea in samenwerking met het NIVON.
Je komt met een koffer aan instrumenten en andere (je eigen) bagage bij elkaar. Je begint gespreksmatig, improviserend muziek te maken en naar elkaar te luisteren. Er ontstaat van alles: dat krijgt en geef je meer of minder structuur o.l.v Grigori.
Ik vond het erg inspirerend, ook voor mijn schrijven. De eerste en tweede dag vond ik echt geweldig. De laatste dag zat ik er ook wel even doorheen, was ik misschien ook wel wat moe van de vele indrukken, (nog) recalcitranter en ook blij dat ik weer naar huis kon. Mijn instrumenten: accordeon en stem.
Maar uiteindelijk hartstikke fijn om gedaan te hebben en ook weer wat contacten opgedaan.
Op de groepsfoto: de instrumenten… Niet allemaal staan ze erop
Ben vroeg wakker, besluit de eerste trein naar Maastricht te nemen. Bedenk onderweg dat ik beter meteen van station Roermond naar Montfort kan lopen, daar even rondhangen, het graf van mijn ouders bezoeken, dan met bus, trein, bus naar de Pietersberg voor de rondwandeling. Op het eindpunt een foto maken en klaar!
Het pieterpad ging mij niet snel genoeg op het laatst. Het nam mij teveel in beslag. Ik wilde weer ‘verder’. Ik was ook te moe om er nog veel over te schrijven
Op het eindpunt zijn net twee vrouwen aangekomen. Druk bezig met foto’s. Een mobiel op het bankje dat voor het raamwerk staat, zelfontspanner aan en dan bij de laatste tel allebei omhoog springen. Zij willen ook wel even een foto van mij maken. Ik heb het gehaald en afgerond op mijn manier. Het dringt nog nauwelijks tot mij door.
De vrouwen hadden er drie jaar over gedaan. In zo n 13 weekenden. Ze wisten nog niet wat ze er over moesten vinden.
Eigenlijk best wel redelijk weer gehad. Er was behoorlijk wat regen voorspeld. Ben blij dat ik het voor vandaag allemaal zo uitgezocht heb en er nu klaar mee ben. Van Roermond over Melick naar Montfort gelopen. Langs de kapel in het zand, waar een oudoom vroeger pater was, langs mijn oude middelbare school, kortom, de weg die ik vroeger heel veel gefietst heb.
Ik heb een kleine cyclaam en een heideplantje op het graf van mijn ouders gezet. Ze pasten precies in de open plekken in andere bakjes, alsof die er voor klaarstonden. Hierna op weg gegaan naar de Pietersberg. De Limburgse etappes dus zo flink ingekort 😉
Ik heb de ruimte weer.
Het pad ben ik zelf ‘persoonlijk’, mijn ziel. Daar zal mijn schrijven ook over gaan.
‘Persoonlijk zijn’ is nu even een titel, die in me opkomt. Het gaat ook over de vrijheid, die je hebt in een groot geheel.
Ik aanvaard mijn ouders nu, zoals ze geweest zijn. Op hun manier hebben zij hun best gedaan. Ik ben ook niet volmaakt en niet meer met hun verstrengeld. Jammer dat er als kind weinig ruimte is geweest om persoonlijk te zijn. Maar uiteindelijk moet ieder kind het wiel ook zelf uitvinden.
Mijn flow en werkwijze heb ik nu gevonden. Dat is reizen: met trein, bus, boot, te voet, op de fiets en ondertussen schrijven. Onderweg ook lezen, mediteren, gewoon ‘zijn’ en plannen. Bonne fooien en ontmoeten. Heel misschien een enkele keer nog een LAW. De wandelingen waren sowieso goed voor mijn spijsvertering.
Geen Pieterpad meer. Proost! De dag is weer van mezelf. Van mijn eigen bonnefooi 😉 Ik heb er mooie ontmoetingen gehad, lekker kunnen zitten op fijne ‘rustplekken’ (al dan niet met koffie) en leuke ‘gepreksbankjes’ waren er. Die hou ik erin.
Ik ga volgende week nog een etappe dubbel lopen. Met een vrouw, die ik ontmoette in een van de eerste etappes. Die afspraak loopt nog. Het gaat er eentje worden, niet te ver van Amsterdam.
Ik ben met de trein onderweg naar Vierlingsbeek en wil de etappe downloaden van de Pieterpadsite. Maar onbereikbaar. Zo kom ik op het idee om de etappe dan maar via Google Maps te doen, alleen het boekje vind ik niet genoeg. Drie opties: allen met delen van het Pieterpad. Ik kies die over Smakt en Meerlo, 16 km (i.p.v 24). Een lekker kort en makkelijk dagje! denk ik. In Smakt neem ik in het gelijknamig verzorgingstehuis een eerste koffiepauze, zittend in een heerlijke fauteuil. Een dubbele espresso. Alles is nog dicht, maar hier niet. Het personeel gaat gewoon zijn gang. Enkele tafeltjes verder komt een ‘boekenverslindster’ zitten om een oud boek uit te lezen, dat haar aangereikt wordt.
Ik kom op het idee, dat als het zo lekker gaat als nu, dat ik wel tot Venlo door zou kunnen lopen. Net als bij een langer verhaal vergt dat wel een andere spanningsboog. Daar ga ik me op voorbereiden. In Meerlo aan de Hoofdstraat in een cafeetje, mijn voeten even uit de schoenen. Ik besluit na Swolgen nog tot Venlo te gaan. Dan zou ik zelfs 5 etappes in 4 dagen gedaan hebben.
Het weer is prachtig zonnig geworden. De weg (o.a Meerlose weg) is soms wel wat saai, maar zeer stil en weinig verkeer. Er zijn ook stukken op fietspaden door bossen. Ik kom langs megavelden grote bloeiende ‘Afrikaantjes’ en ik vraag me af waarom ze die kweken op die schaal.
Een man en meisje op de tandem passeren. Het meisje neuriet vrij nadrukkelijk, hard krakende geluiden, die niet direct aangenaam zijn voor mijn oren. Ze gaat er volledig in op. Misschien is ze blind. Het is me ook niet duidelijk of ze er plezier in heeft. De man is misschien haar vader, of een hulpverlener uit een instelling. Hij geniet er zichtbaar van. Zoals gezegd heerlijk weer. Later kom ik ze nog eens tegen. De tonen van het meisje zijn exact hetzelfde, het is haar motor denk ik nu.
In Grubbenvorst bij Jan Linders wat inkopen gedaan. Ook een biertje voor thuis. Op een bankje wat gegeten. De laatste kilometers worden steeds zwaarder. Mijn voeten doen soms pijn. Ik word wat kortademiger. Als ik via het veer Velden bereik, zie ik daar op de rijksweg iemand bij een bushalte staan. In de verte zie ik de bus. Ik steek over en stap in. Het kan niet beter. Ik heb het gehaald, denk ik. Okay, 5,5 kilometer met de bus.
Op de een of andere manier ben ik er klaar mee, met het Pieterpad, al vanaf zaterdag 7 oktober ben ik al zo aan het lopen. Ik wil het afmaken, maar ik heb er wel genoeg van. Voor mij geen ‘voorgekauwde’ lange afstandswandelingen meer. Ik wil meer wandelen als ik er een dag zin in heb en mijn eigen projecten ondernemen. Ik wil vaker een terrasje, café of bibliotheek op zijn tijd, waar ik dan lekker lang zitten kan, als ik wil, zonder dan weer in de middle of nowhere door te ‘moeten’ gaan of zo… et cetera.
Het Pieterpad heeft mij wel veel gebracht. Ik had het even nodig om o.a. de overgang naar mijn pensioen ‘in banen te leiden’. En heel ver weg is het een afsluiting van een pelgrimstocht naar Santiago, die ik lang geleden gelopen heb. Wandelen, reizen en schrijven, daar ben ik wel van gaan houden. Dat blijf ik doen. Af en toe een etappe van een of andere route: ook okay.
Vandaag (11-10) heb ik even een rustdag, om ook wat adminstratieve zaken af te wikkelen en dan nog 5 etappes 😉
Ik ben aan het plannen voor morgen. Ik wil niet meer teveel wandelen en wil het afronden. Ik ga morgen met de trein naar Venlo. Daar ergens wat drinken, dan met Arriva naar Swalmen, daar wil ik wat rondkijken. Ik ben er nog nooit geweest, terwijl ik toch uit Montfort kom en in Roermond op de middelbare school heb gezeten.
Daarna wil ik met de trein naar Roermond en wandel ik over St Odilliënberg Montfortwaarts. Daar wil ik het graf van mijn ouders bezoeken en nog wat rond wandelen. De bus terug en vanuit Roermond de trein weer terug naar Utrecht. Dan moet ik van de laatste drie etappes nog wat maken. Dat zie ik morgen dan wel weer. Het gaat morgen wel behoorlijk regenen, zie ik. Ik zie het allemaal wel. Dit is in ieder geval het plan.
*Wat er ook gebeurt in je leven, wandel door. Ben op aarde om lief te hebben, risico te nemen; vooral ook, te voelen.
Ma 2 oktober: Zelhem-Braamt
bij rustpunt ‘Warm groen’ kroel ik een ezel de klitten uit zijn gezicht; hij geniet er zichtbaar van. Een hinnikende pony jaagt hem weg. Niets meer aan te doen
*Willekeurige gesprekjes activeren delen van mijn leven uit het ‘Grote Bewustzijn’
Braamt-Millingen: Woe 4 oktober: tot Elten
Ik rust even uit op het bankje. Naast me een net gepensioneerde politie-agent. Hij heeft heel wat herders en bouviers gehad. Hij kon goed africhten. Maar bij het hondje dat hij van zijn overleden buurman opgevangen had, lukte dat maar te dele. Zij was ook niet ‘gesocialiseerd en dacht dat elke andere hond haar aanviel’ Dat bleek wel toen een vrouw langskwam met twee honden. Wat ging ze tekeer. ‘Ik kan ‘r niet loslaten’ glimlachte hij, ‘ik heb het opgegeven haar nog wat te leren. Ze is ook al twaalf.’ De ex-politieman komt uit een streng gelovig protestant nest. Maar de ‘Tale Kanaäns’ daar is hij wel van genezen. Hij voelt zich op het moment een ‘opa vertelt’. . ‘Mijn kinderen en kleinkinderen kennen me nog, maar als zij tenslotte dood zijn ben ik ook helemaal dood.’
Op een gegeven moment hebben we het ook over de zin en onzin van een autobiografie of levensverhaal. ‘Uiteindelijk gaat alles voorbii,’ zegt hij. Hij raadt me het boek aan van Anna van Suchtelen: Pionier tussen wetenschap en vrijheidsstrijders. Hij is er net in begonnen. Ik vind het een inspirerende titel.
We nemen afscheid en ik denk volop over de zin van mijn schrijven na.
Het gaat mij wat schrijven betreft om de mens en mijzelf als onderdeel van de gemeenschap. Het gaat niet om diagnoses of verklaringen. Het gaat om leven in overeenkomst met je bestemming, met wie je bent.
De etappe Braamt-Millingen: Do 5 oktober: vanaf Elten is een doorloop en uitwaai etappe in weg en waterland. In gedachten ben ik veel bezig met: Hoe en waarom wandel ik. Hoe geef ik dat vorm. Hoe maak ik onderscheid tussen feit en fictie. Feit en fictie kunnen volgens mij niet los van elkaar bestaan. In louter fictie kan ik in ieder geval niet wonen. Ik verzin die fictie zelf. Daarom ben ik er mee verbonden. Ik ben pas vrij als ik een plek heb in wat ik doe en wie ik ben: als ik aanwezig ben. Dat is ook de reden dat fictie bestaat. Het is iets los van mezelf, maar ik creëer het.
Zo kom ik in dit stuk doorloop en uitwaai etappe, wandelend tot inzichten.
Ik ben benieuwd weer naar de volgende etappes. Ik ga gewoon door
Ik heb afgelopen dagen (24 t/m26 september) even drie etappes achter elkaar gelopen. Laren-Holten, in omgekeerde richting, vanwege busverbindingen, Laren-Vorden en Vorden-Zelhem. Van deze laatste etappe hierbij een korte video: ‘Daar bij die molen’: een fijne rustplaats. In Linde
Ik vond het weer eens leuk om snel een ‘instantfilmpje’ te maken, al een tijd niet meer gedaan. Die mogelijkheid kreeg ik op de foto-expo op de volksuniversiteit, waar ik zelf ook aan meedeed.
Het is een kort filmpje over de opening van de foto-expo op de volksuniversiteit Utrecht 21-9-2023. Zeven cursist-fotografen uit de vervolgcursus fotografie o.l.v Isolde Woudstra, laten hun kunnen zien.
